THÚ ĐAU THƯƠNG 

Thái Can

Em chỉ nói rằng: "Đời em buồn", 
Rồi em nức nở lệ sầu tuôn. 
(Tâm sự một cô gái nhảy) 

Anh nhớ năm xưa trong yến diên 
Họp mặt ba kỳ, trăm sinh viên. 
Rót chén rượu nồng cùng vui chơi 
Trước khi chia tay người mỗi nơi. 
Điểm vui yến tiệc bọn ca nhi 
Ba bảy mai kia đương vừa thì. 
Hoa khôi hôm ấy là em đó, 
Liếc mắt đưa tình đá cũng mê. 
Hôm nay nức nở sầu ảm đạm 
Kể lại đời em nghe thê thảm: 
Không quê, không quán, không mẹ cha, 
Như cánh bèo trôi không chỗ bám. 
Em dấn thân vào hồng lâu 
Luỵ từ nô bộc đến công hầu. 

Rồi lại giạt trôi trường khiêu vũ 
Hết lòng chiều khách lại chiều chủ. 
Liễu bồ sức vóc được bao nhiêu 
Dạn gió dày sương thực đến điều. 

May thay em gặp khách phiêu lưu 
Cảm thấy tình em thảm đạm nhiều, 
Nhặt cánh hoa tàn rơi dưới đất 
Chung tình trong một mối thương yêu. 

Khách nhớ quê xa trở gót về. 
Đêm trường nhớ khách dạ đê mê, 
Cảm thấy đời em buồn lạnh, tẻ, 
Ngoài đường sương lạnh bước ra đi. 

Ra đi gió lạnh tạt ngang mình, 
Nghĩ đến đời em, em khiếp kinh, 
Kinh khiếp vì đời như vực thẳm 
Xui em truỵ lạc hỡi trời xanh! 

Nếu cũng như ai có mẹ cha, 
Buồng xuân rủ gấm với phong là, 
Thời em ngày tháng cùng vui sương 
Hớn hở nô đùa với cỏ hoa. 

Rồi ngày đào lý nở nhành bông, 
Em cũng như ai được tấm chồng 
Quyền cả chức cao trong xã hội 
Êm đềm chia ngọt sẻ bùi chung. 

Than ôi! Em có được như người: 
Hoa tạ lia cành trước gió rơi 
Lăn lóc cát lầm hoen cánh ngọc 
Đem thân làm thú vạn muôn người. 

* 

Lững thững em đi bên vệ đường, 
Âm thầm buồn bã; gió cùng sương 
Ướt cả áo xiêm, em chẳng biết... 
Lòng em mang nặng dấu đau thương. 

Chán nản quay đầu em lại nhìn 
Cuộc đời quá khứ tựa đêm đen. 
Tương lai bước tới chân chồn mỏi, 
Một bước đau lòng, một bước thêm! 

Lầu các, kìa ai vợ với chồng 
Êm đềm trong giấc phụng loan chung. 
Riêng em lững thững bên hè vắng 
Khóc mãi, mắt em úa đỏ hồng. 

Ôi thôi! Em quyết chỉ quyên sinh 
Quyết bỏ trần gian, bỏ ái tình. 
Trong một gian buồng thuê buổi tối 
Đau lòng, em uống thuốc quyên sinh. 

Khinh thay! Những gái tiếng con nhà 
Vì tính buông tuồng phải truỵ sa 
Vào chỗ bùn lầy nghề kỹ nữ; 
Nhưng em... nào phải muốn giăng hoa. 

Giời đất này! Hãy chứng minh: 
Vì chưng xã hội quá bất bình. 
Thân em thật đã bùn than lấm 
Lòng tuyết, em còn giữ tiết trinh. 

Mang tấm lòng đau xuống suối vàng 
Ai người nhân thế chạnh lòng thương? 
Ai người biết được em đau khổ? 
Đêm lạnh... thân ôi! Cảnh đoạn trường. 

Cõi đời dần tối, giấc âm thầm 
Hình ảnh ngàn xưa cũng xoá dần, 
Sau rốt cảm nghe như mẹ ẵm 
Và lời ân ái khách xa xăm. 

Sáng sớm người ta vào buồng ngủ, 
Thất đảm kinh hồn người la rú 
Vội vàng đưa em đến nhà thương, 
Để em lạnh lẽo nằm trên giường. 
Hồi lâu thuốc thang em tỉnh dậy 
Mở mắt, lạ lùng nhìn thế gian; 
Bất giác hai hàng lệ em tràn. 

Chung quanh em, những người săn sóc 
Gạn ghẽ dò la hết cỗi gốc 
Em chỉ nói rằng: "Đời em buồn", 
Rồi em nức nở lệ sầu tuôn. 

* 

- Anh cũng như em, chán cõi đời, 
Nhưng mà quả quyết sống mà chơi. 
Đời càng bạc bẽo cùng mình lắm 
Mình cũng yên vui, cũng nói cười! 

Cười đời bạc bẽo khinh thế gian 
Cho biết rằng ta chẳng phải hèn 
Ta sống vì chúng ta quả quyết 
Đạp bằng muôn vạn nỗi gian nan. 

Đứng dậy, em ơi! Sống cõi đời, 
Đời dầu khổ nhục đến mười mươi, 
Em nên điểm phấn tô son lại, 
Ngạo với nhân gian một nụ cười. 

Ngày mai ở mãi chốn chân trời 
Trong cảnh gia đình ấm áp vui 
Một phút trầm ngâm anh sẽ khấn 
Cho em trở lại được tươi cười.